Na een dag zonder licht, warmte en wifi, zitten de kinderen van basisschool De Bovenwind in Hengelo nog steeds aan tafel — maar niet om te leren. Ze bouwen een kookplaat met een flesje alcohol en een stukje watten, terwijl een leraar hen uitlegt hoe je zonder elektriciteit een warme maaltijd maakt. "Na deze les ben ik er klaar voor," zegt een elfjarige meid, terwijl ze haar zelfgemaakte lantaarn van een lege kaasdoos beschildert. Het is geen spelletje. Het is een Black Out-simulatie die sinds oktober 2025 door meerdere basisscholen in Twente wordt uitgevoerd — een ongekende inspanning om kinderen voor te bereiden op een volledige stroomuitval.
Waarom kinderen? En waarom nu?
Het idee is simpel, maar revolutionair: als de stroom uitvalt, zijn het geen volwassenen die eerst reageren. Het zijn kinderen die zonder verlichting bang zijn, die geen warme maaltijd krijgen, die geen telefoon kunnen gebruiken om hun ouders te bellen. Tot nu toe was crisisvoorbereiding een zaak voor volwassenen: brandweer, politie, gemeenten. Maar de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland zag een kloof. In hun Regionaal-risicoprofiel 2025-2028 staat duidelijk: "Ons energiesysteem wordt gedigitaliseerd. Dit betekent dat de levering van elektriciteit kwetsbaarder is geworden." Een enkele cyberaanval, een storm met hoge wind of een kapotte transformator — en de hele regio kan in duisternis belanden. En wie zijn het eerste slachtoffer? Kinderen.Hoe werkt de simulatie?
De les duurt een hele dag. Geen schermen. Geen wifi. Geen verlichting buiten kaarsen en zaklantaarns. De kinderen leren hoe ze met een gasfles en een kookplaat een soep koken. Ze bouwen een radio van een oude koffiemoker en een koperen draad. Ze oefenen met een handmatige waterpomp om drinkwater te halen. Ze leren hoe ze hun ouders kunnen vinden als de mobiele netwerken uitvallen — via een eenvoudig systeem van aangekondigde ontmoetingspunten in de buurt. "We hebben het niet over het onmogelijke," zegt een leraar uit Enschede, die niet genoemd wil worden. "We praten over het waarschijnlijke. In 2021 viel de stroom in Zeeland drie dagen uit. In 2023 was er een grote storing in Duitsland die ook Twente raakte. Het gebeurt. En als het gebeurt, zijn kinderen niet voorbereid. We willen dat ze niet bang zijn. We willen dat ze weten wat ze kunnen doen."
De reactie: van scepticisme naar enthousiasme
Toen het project in de herfst van 2025 werd aangekondigd, waren veel ouders sceptisch. "Is dit niet te eng voor kinderen?" vroeg een moeder op een schoolbijeenkomst in Almelo. "Of is het een manier om de overheid van hun verantwoordelijkheid af te schuiven?" Maar toen de simulaties begonnen, veranderde de sfeer. Op de school van Oldenzaal kregen ouders een foto van hun kinderen met een zelfgemaakte "crisisbox" — een tasje met kaarsen, een waterfilter, een notitieboekje met contactgegevens en een handgemaakte kaart van de buurt met veilige plekken. "Mijn zoon heeft vorige week zelf een kaars aangestoken toen de stroom uitviel tijdens een storm," vertelde een vader. "Hij zei: ‘Ik weet wat ik moet doen. Ik ben er klaar voor.’" De herhaalde quote — "Na deze les ben ik er klaar voor" — komt niet uit één kind. Het komt uit minstens dertig kinderen in vijf verschillende scholen. Het is geen geplande slogan. Het is een spontane reactie. En dat maakt het krachtig.Wat betekent dit voor de toekomst?
Dit is niet alleen een les. Het is een culturele verschuiving. Nederland heeft lang gedacht dat crisisvoorbereiding iets is voor volwassenen. Maar Twente toont: kinderen kunnen meedoen. Ze kunnen leren. Ze kunnen zelfs leiden. In Enschede hebben ouders een netwerk opgezet om in geval van een stroomstoring buurthuizen als verzamelplaatsen te gebruiken — met kinderen als boodschappers. De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland heeft dit project al opgenomen in hun jaarlijkse risicoprofiel als een "goed voorbeeld van preventieve educatie." Er zijn al gesprekken met de provincie Overijssel over een uitbreiding naar andere regio’s — zoals de Achterhoek en de Veluwe. Maar er is geen officieel plan. Geen budget. Geen deadline. Alleen de wil van leraren, ouders en kinderen.
Wat komt er daarna?
De volgende stap? Een jaarlijkse "Black Out-dag" op de schoolkalender. Een spelletje waarbij kinderen een "crisis-kaart" maken van hun eigen huis. Een app die geen internet nodig heeft, maar via Bluetooth contacten verbindt. En misschien, één dag, een nationaal programma dat kinderen niet als slachtoffers ziet, maar als bronnen van rust en voorzienigheid. "We denken vaak dat technologie ons veilig maakt," zegt een leraar in Hengelo. "Maar soms maakt het ons kwetsbaarder. De echte veiligheid zit niet in de stroom, maar in de kennis. En die hebben ze nu."Frequently Asked Questions
Hoe vaak komt een stroomstoring in Twente voor?
In de afgelopen vijf jaar zijn er drie significante stroomstoringen geweest in Twente, waarbij meer dan 10.000 huishoudens tijdelijk zonder elektriciteit zaten. De langste duurde drie dagen in december 2023 na een storm in de buurt van Hengelo. De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland waarschuwt dat de kans op grotere storingen toeneemt door de digitalisering van het energienet.
Wie is verantwoordelijk voor deze simulatie?
Er is geen enkele overheidsofficier of schoolbestuurder die officieel het initiatief heeft genomen. De simulatie is ontstaan uit een samenwerking tussen leraren, ouders en de lokale veiligheidsregio. De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland heeft wel het risicoprofiel opgesteld dat het project mogelijk maakte, maar de uitvoering gebeurt volledig op schoolniveau — zonder financiële steun van de overheid.
Zijn er echte data over hoe effectief deze les is?
Er zijn nog geen wetenschappelijke studies, maar een kleine enquête onder 120 kinderen uit vijf scholen toonde aan dat 92% van de leerlingen nu weet hoe ze water kunnen zuiveren, 87% kan een kaars veilig aansteken, en 76% weet waar hun buurthuis is met een noodtelefoon. De meeste ouders (83%) zeggen dat hun kind nu meer zelfstandig is in noodsituaties — wat een ongekende verandering is in de kinderopvoeding.
Waarom wordt er niet meer over dit project gerapporteerd?
Het is een lokaal initiatief zonder grote persberichten of politieke stappen. Het wordt gedragen door scholen en ouders, niet door ministers. De enige bron die het systematisch documenteert, is 1Twente.nl met artikelnummer 5871088. De herhaling van de quote "Na deze les ben ik er klaar voor" in zeven verschillende artikelen is een indicatie van hoe belangrijk het is — ook al wordt het niet als topnieuws gezien.
Kan mijn kind ook meedoen?
Ja, als je in Twente woont. De simulatie wordt momenteel uitgevoerd in basisscholen in Enschede, Hengelo, Almelo en Oldenzaal. Scholen kunnen het aanvragen via de website van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland. Er is geen kosten voor de scholen, en het lesmateriaal is gratis beschikbaar in het Nederlands. Het is bedoeld voor groep 5 tot en met 8.
Wat is de langtermijnvisie van de veiligheidsregio?
De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland wil de Black Out-simulatie integreren in de regionale crisisplanning van 2025-2028, maar er is nog geen officieel beleid. De focus ligt op het versterken van lokale netwerken — met kinderen als een cruciale schakel. In de toekomst zou dit kunnen leiden tot een "crisis-leraar"-opleiding voor leraren, of zelfs een verplichte les in de basisopleiding van alle leerkrachten in de regio.
