De Britse overheid heeft een enorme investering gedaan in Microsoft 365 Copilot — maar de resultaten zijn teleurstellend. Een officieel onderzoek van het Department for Business and Trade (DBT), dat liep van oktober 2024 tot maart 2025 en in augustus 2025 werd gepubliceerd, concludeert: geen enkel bewijs van hogere productiviteit. Hoewel werknemers soms sneller e-mails schreven of vergaderingen samenvatten, werden die tijdswinst tenietgedaan door fouten, extra werk en slechte kwaliteit. En dat terwijl de licentiekosten per gebruiker tussen de £4,90 en £18,10 per maand liggen. Het is een schokkende wending in een wereld waar KI als wondermiddel wordt verkocht.
De grootste KI-proef ooit in de Britse overheidsdienst
Het onderzoek was geen klein experiment. Het was onderdeel van een groter initiatief van de Government Digital Service (GDS), waarbij 20.000 overheidsmedewerkers uit 12 departementen tussen 30 september en 31 december 2024 werden getest. Van deze groep kregen 1.000 mensen een licentie voor Copilot — de meesten vrijwilligers, 30% willekeurig geselecteerd. Maar slechts ongeveer 300 van hen gaven toestemming voor hun gegevens te analyseren. Dat is een klein deel, maar het is de enige betrouwbare bron van data die de DBT had. En die data zegt iets wat Microsoft liever niet hoort.Volgens het dashboard van Copilot voerden gebruikers gemiddeld 1,14 acties per werkdag uit. Meestal in Word, Teams en Outlook. Loop en OneNote werden bijna genegeerd. De drie meest gebruikte taken: vergaderingen samenvatten, e-mails schrijven en berichten korten. Dat klinkt logisch. Maar hier komt de knoop.
Sneller, maar slechter: de paradox van Copilot
Microsoft beweert dat gebruikers meer dan 25 minuten per dag besparen — genoeg om 1.130 ambtenaren een volledig jaar terug te geven. Maar de DBT-uitkomsten doen dat in stukken. Ja, PowerPoint-sldes werden zeven minuten sneller gemaakt. Maar de kwaliteit was slechter. De slides hadden fouten, onnauwkeurige data, en moesten vaak herwerkt worden. Dat is geen tijdswinst. Dat is tijdverspilling met een KI-uitvinding.Excel-gegevensanalyse duurde zelfs langer dan zonder Copilot — en was minder nauwkeurig. Dat is onverwacht. De gebruikers in de diary-studies dachten dat ze sneller waren. Maar de cijfers laten zien: Copilot zorgde voor extra werk. De DBT rekende dat zelfs mee: als een taak alleen werd gedaan omdat Copilot er was, werd de tijd met -1 vermenigvuldigd. Dat is wetenschappelijk rigoureus. En het resultaat? Geen netto productiviteitswinst.
En dan zijn er de hallucinaties. "Copilot hallucineerde de hele studie door", schreef Pivot to AI. Dat betekent: KI maakte feiten op, citeerde niet-bestaande rapporten, bedacht cijfers. In de overheidsdienst, waar precisie cruciaal is, is dat geen klein probleem. Dat is een veiligheidsrisico.
Waarom blijven ze het toch gebruiken?
Het meest verrassende deel? Negen van de twaalf departementen hebben hun licenties blijven houden. En sindsdien is het aantal Copilot-seats uitgebreid naar 31.000. Waarom? Omdat gebruikers het leuk vinden. 72% van de deelnemers gaf aan dat ze het experiment genoten. Microsofts eigen newsletter zegt dat meer dan 80% Copilot niet meer wilde opgeven. Maar genieten is geen productiviteit. En liefde voor een tool is geen bewijs van waarde.Er is een emotionele lading hier. Mensen willen helpen. Ze willen moderne tools gebruiken. Ze willen niet achterblijven. Maar de overheid moet rekening houden met de fysieke werkelijkheid: tijd, geld, kwaliteit, risico. En Copilot levert nog geen winst op die fronten.
De kosten en de klimaatvraagstukken
Een licentie voor Copilot kost tussen de £4,90 en £18,10 per maand. Dat zijn 31.000 gebruikers. Dat is minimaal £1,8 miljoen per jaar — mogelijk meer dan £5 miljoen. Voor wat? Voor een tool die geen productiviteitswinst oplevert, maar wel extra werk creëert. Dat is geen slimme investering. Dat is een kostenpost met een KI-schittering.En dan is er nog het milieu. Sommige werknemers maakten zich zorgen over de energievoetafdruk van grote taalmodellen. De DBT heeft daarom plannen om de CO2-uitstoot te berekenen met behulp van Microsoft-dashboardgegevens, taaktypen en de carbon calculator van het Department for Energy, Security and Net Zero. Dat is verantwoord. Maar het maakt de kwestie alleen maar complexer: een duur, energieverslindend systeem dat geen productiviteit geeft.
De KI-talentenstrijd: een ander probleem
De Incubator for Artificial Intelligence (i.AI), de eenheid die KI binnen de overheid moet stimuleren, kan geen goede medewerkers aantrekken. De gemiddelde salaris voor KI-rolle in de Britse burgerlijke dienst is £67.300 per jaar. Dat is te weinig om te concurreren met techbedrijven die miljoenen uitgeven voor AI-onderzoekers. Dus terwijl de overheid Copilot implementeert, heeft ze niet eens het personeel om het goed te beheren. Dat is als een auto kopen zonder chauffeur.Wat komt er nu?
De DBT zegt dat de bevindingen zullen worden gebruikt voor "interne aanbevelingen en volgende stappen". Dat betekent: er komt nog een onderzoek. En misschien een herziening. Maar voor nu blijft Copilot in gebruik. Niet omdat het werkt, maar omdat het populair is. En dat is gevaarlijk. De overheid mag niet kiezen op basis van gevoelens, maar op basis van bewijs. En het bewijs zegt: Copilot is geen wondermiddel. Het is een dure, energieverslindende tool die vaak meer problemen dan oplossingen creëert.Frequently Asked Questions
Waarom blijven departementen Copilot gebruiken ondanks de negatieve bevindingen?
Ondanks de gebrek aan productiviteitswinst blijven negen van de twaalf departementen Copilot gebruiken omdat medewerkers het experiment als aangenaam ervaren. Veel gebruikers vinden het gemakkelijk om e-mails te schrijven of vergaderingen te samenvatten, zelfs als de output fouten bevat. De emotionele voorkeur voor een "moderne" tool overschaduwt de statistische realiteit — een gevaarlijke combinatie voor overheidsbesluitvorming.
Hoe groot is de financiële impact van Copilot in de Britse overheid?
Met 31.000 licenties en een prijs van £4,90 tot £18,10 per gebruiker per maand, bedragen de jaarlijkse kosten tussen de £1,8 en £6,7 miljoen. Dat is een enorme uitgave voor een tool die geen bewezen productiviteitswinst oplevert. Voor vergelijkbare kosten zou de overheid honderden extra administratieve medewerkers kunnen inhuren — die geen hallucinaties maken.
Wat betekent "hallucineren" precies in dit verband?
"Hallucineren" betekent dat Copilot feiten verzint: niet-bestaande rapporten citeert, valse cijfers genereert of onjuiste wetten noemt. In een overheidsomgeving waar nauwkeurigheid cruciaal is, kan dit leiden tot foute beslissingen, juridische risico’s of zelfs publieke schade. Het onderzoek bevestigt dat dit niet een uitzondering was — het gebeurde continu.
Heeft Microsoft de resultaten van het onderzoek beïnvloed?
Microsoft publiceerde een positieve samenvatting in zijn eigen WorkLab-newsletter, waarin het beweerde dat gebruikers 25 minuten per dag bespaarden. Maar deze claims zijn niet ondersteund door het onafhankelijke DBT-onderzoek. Microsoft had toegang tot de data, maar de DBT gebruikte een striktere methode — inclusief het corrigeren van "extra werk" dat door Copilot werd veroorzaakt — en kwam tot een tegengestelde conclusie.
Wat is de volgende stap voor de Britse overheid?
De DBT zal een tweede fase van evaluatie starten, met focus op kosten-batenverhouding en ecologische impact. Ze gebruiken Microsoft-dashboardgegevens en de carbon calculator van het Department for Energy, Security and Net Zero om de energieverbruik van KI-taken te meten. Dat is een eerlijke benadering — maar het betekent ook dat de overheid nog jaren kan wachten voordat ze een duidelijk besluit neemt.
Is dit een teken dat KI in de overheid geen toekomst heeft?
Niet per se. Het probleem is niet KI als concept, maar de huidige implementatie van Copilot. Als de overheid gerichter zou investeren in specifieke, geteste toepassingen — bijvoorbeeld automatisch verwerken van formulieren of intelligente zoekfuncties in archieven — zou het potentieel groter zijn. Maar Copilot als al-in-één tool is te onbetrouwbaar en te duur voor de overheidsdienst.
